Z danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), w okresie styczeń-listopad 2016 r. oddano do użytkowania 143316 mieszkań, tj. o 10,2% więcej w porównaniu z analogicznym okresem 2015 r., w którym odnotowano wzrost o 1,7%. Podobny wzrost odnotowano w pozwoleniach na budowę lub dokonanych zgłoszeniach z projektem budowlanym na budowę – w tym czasie wydano ich ponad 190 000 - o 10,9% więcej w porównaniu do roku ubiegłego. Deweloperzy w okresie jedenastu miesięcy 2016 r. oddali do użytkowania 68932 mieszkań (co stanowiło 48,1% ogólnej liczby mieszkań oddanych do użytkowania), tj. o 26,7% więcej niż w analogicznym okresie 2015 r., kiedy notowano wzrost o 3,1%. Z danych Raportu ASM Centrum Badań i Analiz Rynku – „Raport stolarki okiennej i drzwiowej w Polsce 2016 r.” - wynika, że w 2015 r. w Polsce: - wyprodukowano ok. 20,9 mln szt. okien i drzwi - wyeksportowano ok. 9,7 mln szt. okien i drzwi - zaimportowano ok. 1,8 mln szt. okien i drzwi. Na polskim rynku w 2015 r. zamontowano ok. 13,0 mln szt. okien i drzwi. Przywołane powyżej dane oraz inne badania rynku budownictwa mieszkaniowego pokazują, że ok. 8% okien i drzwi jest montowana samodzielnie przez drobnych inwestorów tzw. sposobem gospodarczym, co daje w sumie ok. 1,0 mln szt. okien i drzwi. Pozostałe 12,0 mln szt. powinno być zamontowane przez przygotowanych do tego montażystów stolarki budowlanej. Przyjmując średnią powierzchnię okna i drzwi na 2,0 m² oraz pracochłonność wykonania prawidłowego montażu okna lub drzwi na 1,5 godz./m², z tego wynika, że do zamontowania 12 mln szt. stolarki (24 mln m²) niezbędne jest minimum 20 tys. wykwalifikowanych montażystów stolarki. Z informacji posiadanych przez przedsiębiorstwa zrzeszone w związkach branżowych, wynika, że ok. 65% reklamacji dotyczących okien i drzwi dotyczy wad montażu tych wyrobów. Nieszczelna, źle zamontowana stolarka generuje od 15-25% strat ciepła w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych i do 45% strat ciepła w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych. Pomimo prowadzenia wielu szkoleń z montażu stolarki budowlanej przez różne podmioty i przedsiębiorstwa branżowe (producentów, dostawców, dystrybutorów, montażystów itp.), liczba wykwalifikowanych montażystów na naszym rynku jest niewystarczająca. Monterzy stolarki budowlanej są odpowiedzialni za to, jak ostatecznie zainstalowany będzie dany wyrób. Dobry montaż to mniejsze straty energii, bezproblemowa eksploatacja stolarki budowlanej. Najczęściej popełniane błędy przy montażu stolarki budowlanej to: niewłaściwy dobór wymiaru okna do otworu w ścianie budynku, niedostateczne podparcie i nieprawidłowe zamocowanie mechaniczne stolarki oraz niewłaściwe uszczelnienie połączenia okna ze ścianą budynku. Skutkuje to powstawaniem mostków termicznych, a w skrajnych przypadkach nawet uszkodzeniem stolarki. Brak odpowiedniego uszczelnienia otwiera drogę dla wnikania wilgoci i rozwoju grzybów oraz pleśni wewnątrz pomieszczenia. Dużym problemem jest także nieuwzględnianie montażu stolarki na etapie wykonywania robót budowlanych, przez co instalacja jest wykonywana bez właściwego planu i bez zachowania kolejności procesów budowlanych. Ustanowienie kwalifikacji pozwoli na wyedukowanie fachowców, którzy zasilą ekipy montażowe przedsiębiorstw działających w branży stolarki budowlanej, która określana jest „polską specjalnością eksportową”. Obecnie, przy braku jednolitego systemu kształcenia i możliwości potwierdzania tej kwalifikacji, monterzy zdobywają umiejętności głównie poprzez pracę na budowie. Kwalifikacja wykazuje cechy wspólne z innymi występującymi w branży budowlanej m.in: - dekarz - monter bram - technik budownictwa - monter osłon budowlanych - monter ścian osłonowych Jej zdobycie może stanowić zatem uzupełnienie niniejszych kwalifikacji. O niezaprzeczalnej potrzebie ustanowienia kwalifikacji rynkowej świadczy fakt, iż największe organizacje branżowe z branży stolarki budowlanej zaangażowały się w przygotowanie tej kwalifikacji. Od września 2016 roku procesowi walidacji ma być poddanych 1400 pracowników firm zajmujących się montażem stolarki budowlanej.
1. Ogólne zasady dotyczące organizowania i przeprowadzania walidacji
Podmioty przeprowadzające walidację opisują w formalnym dokumencie wszystkie etapy ustanowionego, wdrożonego i utrzymanego wewnętrznego programu, zapewniającego jakość procesu walidacji i certyfikacji. Podmioty przeprowadzające walidację, dokumentując wdrożony program walidacji i certyfikacji, zapewniają i uwzględniają w nim w szczególności:
a) kadrę, składającą się z osób posiadających kompetencje z zakresu specyfiki kwalifikacji oraz kompetencje z zakresu tworzenia procesu walidacji, w tym wyniki przeprowadzonej oceny kompetencji,
b) plany szkoleń rozwijające kompetencje dysponowanej kadry,
c) wdrożone procedury zapewniające spójne administrowanie egzaminami z części teoretycznej i praktycznej,
d) wdrożone bezstronne, niezależne, uczciwe, wiarygodne i bezpieczne standardy i kryteria dokonywanej oceny formalnej i merytorycznej,
e) procedurę eliminującą potencjalne konflikty interesów pomiędzy egzaminatorami a osobami przystępującymi do procesu walidacji i certyfikacji i uczestniczącymi w tych procesach,
f) procedurę rozdzielającą proces nauczania/szkolenia od walidacji i certyfikacji osób,
g) bezstronną i niezależną procedurę odwoławczą, w ramach której osoby uczestniczące w procesie walidacji i certyfikacji mają możliwość odwołania się od decyzji dotyczących spełnienia wymogów formalnych i samych egzaminów oraz złożenia wyjaśnień,
h) wyników działania egzaminatorów oraz wiarygodność ocen przez nich dokonywanych, w celu wyeliminowania ewentualnych niedociągnięć,
i) dostępne oraz upublicznione standardy i kryteria w zakresie dokonywania oceny formalnej (np. prawidłowości złożonej dokumentacji) oraz w zakresie dokonywania oceny merytorycznej (np. dokumentowania efektów uczenia się).
2. Metody stosowane w walidacji
Walidacja obejmuje 2 etapy: część teoretyczną i praktyczną egzaminu. Egzaminy z części teoretycznej i praktycznej przeprowadza się w taki sposób, aby oceniać kompetencje, na podstawie programu oraz zgodnie z nim, wybranymi metodami: pisemną, ustną, z wykorzystaniem testu, zadań praktycznych, za pomocą obserwacji, symulacji lub innymi i obiektywnymi metodami.
3. Zasoby kadrowe – kompetencje osób przeprowadzających walidację
Część teoretyczna egzaminu przeprowadzana jest przez zespół egzaminacyjny, w którego skład wchodzą:
a) asystent techniczny, który organizuje zaplecze techniczne do przeprowadzenia weryfikacji, w tym poszczególne stanowiska egzaminacyjne przed egzaminem, oraz zapewnia poprawną funkcjonalność informatycznego oprogramowania egzaminacyjnego wykorzystywanego podczas egzaminu – o ile taki został wdrożony przez podmiot przeprowadzający walidację i certyfikację,
b) egzaminator, który nadzoruje przebieg egzaminu i ocenia wyniki testu, zgodnie z kryteriami weryfikacji.
W przypadku posiadania przez instytucję przeprowadzającą walidację i certyfikację wdrożonego systemu informatycznego do realizacji części teoretycznej egzaminu (test wiedzy) część ta może odbywać się bez udziału egzaminatora, w obecności asystenta technicznego.
Część praktyczna egzaminu jest przeprowadzana przez zespół egzaminacyjny, w którego skład wchodzą:
a) asystent techniczny, który organizuje zaplecze techniczne do przeprowadzenia weryfikacji, w tym poszczególne stanowiska egzaminacyjne przed egzaminem, oraz zapewnia poprawną pracę narzędzi i sprzętu wykorzystywanego podczas egzaminu,
b) co najmniej dwóch egzaminatorów, którzy nadzorują przebieg egzaminu i oceniają kandydatów, zgodnie z kryteriami weryfikacji.
Asystentem technicznym egzaminu powinna być osoba spełniająca następujące warunki:
a) posiada pełną zdolność do czynności prawnych,
b) nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub za przestępstwo skarbowe,
c) posiada co najmniej wykształcenie średnie,
d) posiada znajomość obsługi informatycznego oprogramowania egzaminacyjnego, wykorzystywanego podczas egzaminu – o ile taki został wdrożony przez podmiot przeprowadzający walidację i certyfikację.
Egzaminatorem części teoretycznej i praktycznej egzaminu powinna być osoba spełniająca następujące warunki:
a) posiada pełną zdolność do czynności prawnych,
b) nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub za przestępstwo skarbowe,
c) nie była prawomocnie ukarana karami dyscyplinarnymi dla nauczycieli, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2017 r. poz. 1189),
d) korzysta z pełni praw publicznych,
e) posiada znajomość obsługi informatycznego oprogramowania egzaminacyjnego wykorzystywanego podczas egzaminu – o ile taki został wdrożony przez podmiot przeprowadzający walidację i certyfikację,
f) posiada minimum 2-letnie doświadczenie zawodowe na stanowiskach: inżyniera budowy nadzorującego montaż stolarki budowlanej, majstra budowy lub szefa grupy montażystów w zakresie montażu stolarki budowlanej,
g) oraz spełnia co najmniej jeden z następujących warunków:
– posiada minimum 3-letnie doświadczenie zawodowe w prowadzeniu zajęć dydaktycznych lub przeprowadzaniu egzaminów lub
– posiada dyplom ukończenia studiów wyższych zakończonych uzyskaniem tytułu zawodowego inżyniera albo magistra inżyniera na kierunku: budownictwo, inżynieria środowiska lub architektura, lub
– posiada co najmniej wykształcenie zawodowe w zawodach: cieśla, dekarz, monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie lub techniczne w zawodzie technik budownictwa, lub
– posiada uprawnienia budowlane w specjalności konstrukcyjno-budowlanej, lub
– posiada certyfikaty producentów stolarki budowlanej.
4. Sposób prowadzenia walidacji oraz warunki organizacyjne, lokalowe i techniczne niezbędne do prawidłowego przeprowadzania walidacji.
Jako pierwsza przeprowadzana jest część teoretyczna egzaminu. Po zaliczeniu części teoretycznej osoba egzaminowana może przystąpić do części praktycznej egzaminu.
Część teoretyczna i praktyczna egzaminu może odbywać się w jednym dniu lub w dwóch różnych terminach. Nieprzystąpienie do części praktycznej egzaminu w czasie dłuższym niż 3 miesiące od zdania części teoretycznej wymaga jej powtórzenia.
Osoba egzaminowana zobowiązana jest do przestrzegania zasad w zakresie przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz wymagań sanitarno-higienicznych obowiązujących w miejscu przeprowadzenia egzaminu. Osoba przystępująca do egzaminu przed wejściem na salę egzaminacyjną zakłada odpowiednie ubranie ochronne właściwe dla wykonywanych zadań praktycznych egzaminu.
Egzamin praktyczny składa się z zadań praktycznych do samodzielnego wykonania, w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. Liczbę zadań i stopień ich złożoności dostosowuje się odpowiednio do specyfiki poszczególnych efektów uczenia się w zestawach (umiejętności) wymaganych dla kwalifikacji.
Część praktyczna egzaminu polega na wylosowaniu zadań praktycznych oraz praktycznym ich wykonaniu w pomieszczeniu wyposażonym w stanowiska odzwierciedlające rzeczywiste warunki pracy.
W przypadku kiedy wykonywane zadania praktyczne wymagają asysty np. z uwagi na ciężar czy budowę wyrobu montowanego, osoby egzaminowane powinny mieć możliwość wzajemnej pomocy fizycznej jako jednego z elementów weryfikacji efektów uczenia się dodatkowo odzwierciedlających naturalne warunki pracy w ekipie montażowej.
Praktyczną część egzaminu przeprowadza się w pomieszczeniu wyposażonym w stanowiska umożliwiające montaż i demontaż okien, drzwi balkonowych, drzwi wewnętrznych i zewnętrznych, bram i krat. Stanowiska takie powinny się składać
z fragmentów ścian w otworem okiennym i drzwiowym, wykonanych w technologii ściany murowanej oraz szkieletowej.
Stanowisko do montażu okien dachowych powinno się składać z fragmentu więźby dachowej. Stanowisko do montażu bram garażowych powinno składać się z fragmentu ściany, wykonanego w technologii ściany murowanej o odpowiedniej wysokości, szerokości oraz grubości, dającego możliwość montażu dowolnych elementów bramy.
Pomieszczenie powinno być wyposażone również w blaty robocze, podstawowy sprzęt mierniczy oraz zestawy narzędzi i materiałów niezbędnych do przeprowadzenia montażu dowolnego rodzaju stolarki budowlanej.
