Zgodnie z wnioskami zawartymi w raporcie „Charakterystyka krajowych i zagranicznych podróży mieszkańców Polski w I półroczu 2016 r.”, opracowanym przez Ministerstwo Sportu i Turystyki na podstawie badań przeprowadzonych przez Główny Urząd Statystyczny, Polacy w wieku 15 i więcej lat w I półroczu 2016 r. uczestniczyli w 17,5 mln krajowych podróży turystycznych i w 4,7 mln turystycznych podróży za granicę, czyli podróżach połączonych z co najmniej jednym noclegiem poza granicami kraju. Celem ponad 51% zagranicznych wyjazdów Polaków była turystyka wypoczynkowa i poznawcza. Prawie 1/4 tych wyjazdów została zorganizowana przez biuro podróży (całkowicie 21,3%, częściowo 2,9%), prowadzące działalność jako organizator turystyki. Zgodnie z Ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (Dz.U. z 2014 r., poz. 196, z późn. zm.), zwanej dalej “Ustawą”, „Organizator turystyki jest obowiązany zapewnić klientowi uczestniczącemu w imprezie turystycznej opiekę osoby reprezentującej organizatora turystyki” (art. 30 pkt. 1). To zobowiązanie realizuje pilot wycieczek działający na rzecz organizatora turystyki. Zadania pilota wycieczek są zdefiniowane w Ustawie, w art. 20 ust. 3: „Do zadań pilota wycieczek należy czuwanie, w imieniu organizatora turystyki, nad sposobem świadczenia usług na rzecz klientów, przyjmowanie od nich zgłoszeń dotyczących związanych z tym uchybień, sprawowanie nad klientami opieki w zakresie wynikającym z umowy, wskazywanie lokalnych atrakcji oraz przekazywanie podstawowych informacji dotyczących odwiedzanego kraju i miejsca” oraz art. 22: „Pilotem wycieczek może być osoba, która: a. ukończyła 18 lat, b. nie była karana za przestępstwo umyślne lub inne popełnione w związku z wykonywaniem zadań przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek, c. posiada wykształcenie średnie”. Do końca 2013 r., aby móc wykonywać zadania pilota wycieczek, należało spełniać jeszcze dwa wymagania: ukończyć szkolenie teoretyczne i praktyczne dla kandydatów na pilotów wycieczek prowadzone według programu opublikowanego w rozporządzeniu do Ustawy oraz zdać egzamin państwowy. Po spełnieniu ówczesnych wymagań osoba, która chciała wykonywać zadania pilota wycieczek, otrzymywała uprawnienia pilota wycieczek wydawane przez urzędy marszałkowskie wraz z legitymacją i identyfikatorem pilota wycieczek. Ustawą z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów (Dz. U. z 2013 r., poz. 829), która weszła w życie 01.01.2014 r., wprowadzono zmianę do ustawy o usługach turystycznych polegającą na zniesieniu obowiązku odbycia szkolenia regulowanego Rozporządzeniem do Ustawy, zdania egzaminu oraz uzyskania uprawnień wydawanych przez marszałka województwa niezbędnych do wykonywania zawodu pilota wycieczek. Od tego momentu urzędy marszałkowskie przestały organizować egzaminy państwowe dla kandydatów na pilotów wycieczek, wydawać uprawnienia wraz z legitymacjami i identyfikatorami pilota wycieczek, zarówno dla adeptów pilotowania imprez turystycznych, jak i tych, które chciałyby przedłużyć ważność identyfikatora lub uzyskać duplikat legitymacji. Niemniej według wyników badania ex-post tzw. ustawy deregulacyjnej przeprowadzonego przez Polską Izbę Turystyki w terminie 16.06–07.07.2015 r. w grupie 1380 respondentów: pilotów wycieczek, przewodników turystycznych i organizatorów turystyki, 83% respondentów (N=1145) zadeklarowało, że zadania pilota wycieczek powinny być wykonywane przez osobę, która potwierdziła swoje kwalifikacje poprzez zdanie egzaminu dla kandydatów na pilotów wycieczek. Jak zapisano w „Białej księdze ustawy o usługach turystycznych” (Ministerstwo Sportu i Turystyki, „Biała księga ustawy o usługach turystycznych”, Warszawa 2015, s. 79).: „W odpowiedzi na zniesienie dotychczas funkcjonujących mechanizmów ochrony jakości usług, jakimi były regulacje krajowe, [...] środowisko pilotów wycieczek podjęło działania samoregulacyjne na rzecz opracowania oddolnych systemów certyfikacji usługodawców. Należy jednak podkreślić, iż w polskiej branży turystycznej brak jest jednej silnej organizacji zrzeszającej [...] pilotów wycieczek, natomiast funkcjonuje wiele mniejszych organizacji, z których wybrane zaczęły tworzyć własne systemy certyfikacyjne, które nie przystają do siebie wzajemnie. Brak jest zatem spójnego systemu czy mechanizmu, który miałby swoją rozpoznawalną markę zarówno wśród usługodawców, jak i usługobiorców, a tym samym mógłby stanowić narzędzie rzeczywistego zarządzania jakością usług [...] pilockich”. Włączenie kwalifikacji „Pilotowanie imprez turystycznych” do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji będzie istotne dla trzech grup interesantów: a. osób chcących nabyć i potwierdzić efekty uczenia się opisane w kwalifikacji, b. organizatorów turystyki zatrudniających pracowników do realizacji imprez turystycznych, c. instytucji lub firm szkoleniowych kształcących w obszarach związanych z kwalifikacją. Osoby chcące nabyć i potwierdzić efekty uczenia się opisane w kwalifikacji będą mogły łatwiej porównać i ocenić ofertę kursów i szkoleń dotyczących kwalifikacji, a tym samym trafniej wybrać instytucję lub firmę szkoleniową przygotowującą do nabycia kwalifikacji. W sposób bardziej zrozumiały będą mogły przedstawić otrzymaną kwalifikację pracodawcom na polskim i europejskim rynku pracy. Organizatorzy turystyki będą mogli obniżyć koszty prowadzenia rekrutacji i łatwiej ocenić kompetencje kandydatów zgłaszających się do pracy, a tym samym ograniczyć ryzyko kosztownych błędów przy rekrutacji. Instytucje lub firmy szkoleniowe będą miały możliwość przygotowywania kursów i szkoleń, które prowadzą do uzyskania kwalifikacji włączonych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji, w oparciu o opisy efektów uczenia się zawartych w opisie kwalifikacji. Włączenie kwalifikacji do ZSK przyczyni się także do realizacji propozycji Ministerstwa Sportu i Turystyki związanych z ochroną rynku usług pilotów wycieczek: „Z uwagi na ogólnoeuropejską tendencję przenoszenia nacisku z weryfikacji procesu kształcenia i szkolenia na weryfikację efektów uczenia się, rekomendowane byłoby przywrócenie obowiązku zdania zestandaryzowanego egzaminu kwalifikacyjnego, przy pominięciu obowiązku odbycia szkolenia. Rozwiązanie to w najwyższym stopniu i najszerszym zakresie terytorialnym spośród proponowanych rozwiązań legislacyjnych zapewniłoby ochronę rodzimego rynku pracy w skali kraju, przy zmniejszonym [...] ryzyku lobbingu branży turystycznej na rzecz utrudniania wejścia do zawodu nowym usługodawcom z uwagi na rozwiązania wprowadzane na poziomie centralnym [...]. Rozwiązanie to zapewniłoby najbardziej rozpoznawalny wśród usługobiorców i usługodawców system zapewnienia jakości” („Biała księga ustawy o usługach turystycznych”, s. 145) oraz wpisałoby się w cele i zadania wymienione w „Programie Rozwoju Turystyki do 2020 r.; Cel operacyjny 2: Wzmocnienie aktywności społecznej i przedsiębiorczości w sektorze turystyki, zwiększenie kompetencji kadr w zarządzaniu przedsiębiorczością turystyczną [...]; Zadanie 2.2. Wsparcie rozwoju systemów certyfikacji i zarządzania w sektorze turystyki; Zadanie 2.3; Włączenie obszaru turystyki do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji” (Ministerstwo Sportu i Turystyki, „Program Rozwoju Turystyki do 2020 r.”, s. 38). Włączenie kwalifikacji „Pilotowanie imprez turystycznych” do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji może być pomocne osobom chcącym nabyć i potwierdzić efekty uczenia się opisane w kwalifikacji, organizatorom turystyki zatrudniającym pracowników do realizacji imprez turystycznych oraz instytucjom lub firmom szkoleniowych kształcącym w obszarach związanych z kwalifikacją. Nie przywraca jednak regulacji zawodu pilota wycieczek, w zakresie obowiązującym do 31.12.2013 r., bowiem potwierdzenie kwalifikacji nie jest konieczne, aby powierzać lub wykonywać zadania pilota wycieczek wymienione w Ustawie o usługach turystycznych.
